Evaluatie systeem tolkuren voor leefsituatie

Op de website van het Vlaams Communicatie Assistentie Bureau (CAB) konden wij op 5 december lezen dat het budget voor tolkuren in de leefsituatie (9.800 uren) voor 2014 quasi opgebruikt was. Om dit aan te kaarten heb ik op 10 december een Vraag om Uitleg ingediend, maar door de toenmalige begrotingsbespreking en het kerstreces is deze pas op 13 Januari in de Commissie aan bod kunnen komen.

Ook al telde 2014 nog maar enkele weken, het niet kunnen beroep doen op het recht op communicatie in de privé-sfeer is onaanvaardbaar, zelfs voor een korte periode. Onder de privé-sfeer vallen bovendien cruciale afspraken voor o.a. gezondheidszorg, financiële zaken en familiale aangelegenheden. In het kader van het VN Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap is het de bedoeling dat deze mensen het recht hebben op tolkuren teneinde hun plaats in een inclusieve samenleving in te kunnen nemen. Daarom heb ik de minister ook gevraagd om een procedure te voorzien die flexibiliteit biedt om deze mensen in staat te stellen hun tolkuren toch nog te boeken, zelfs indien het budget onvoldoende blijkt te zijn ingeschat.

Ondertussen is, naast een rapport van de Ombudsman, ook een advies van de Adviescommissie Vlaamse gebarentaal (VGT) verschenen. Ik vond het belangrijk dat de minister in het vinden van de oplossing voor dit probleem vooral dit laatste meeneemt. Ik heb in de commissie dan ook gevraagd om alle mogelijke voorstellen door te spreken met de gebruikers zelf, zij weten immers het beste welke aanpassingen aan het systeem voor henzelf werkbaar zijn.

Uit het antwoord van de minister bleek dat op vrijdag 5 december de noodprocedure startte. Dit houdt in dat voor nieuwe niet-geboekte tolkopdrachten die niet voor dringende medische behandelingen, dringende juridische zaken en de begrafenis van naaste familie waren bestemd, de gebruiker waarschijnlijk zelf de tolk heeft moeten betalen. Aan wie het wenste, werd de mogelijkheid geboden om afspraken te verplaatsen naar begin 2015. Een reden te meer dus om het systeem te evalueren en aan te passen!

Hoopgevend is dat de minister een evaluatie van het systeem beloofde. In dat kader is er aan de Zorginspectie de opdracht gegeven om een aantal zaken nader te bekijken, op basis waarvan kan worden bekeken welke maatregelen er moeten worden genomen. De minister beloofde ook om Fevlado (Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties), het CAB en de tolken hierbij te betrekken. Mooie beloftes, we zullen het nakomen ervan zeker mee opvolgen!

Verwijzend naar het VN Verdrag inzake de Rechten van Personen heb ik ook nog gevraagd om een studie te doen naar de L-uren (leefsituatie-uren) die mogelijk door andere instanties dan de dove zelf moeten voorzien worden. Hierbij doelde ik op L-uren die worden gebruikt in ziekenhuizen, in rechtbanken, in andere instanties die volgens het VN-verdrag eigenlijk zelf moeten instaan voor redelijke aanpassingen, in de vorm van onder andere tolken. Vraag is vooral of de Vlaamse overheid hen daar momenteel al voldoende op wijst.

Terzijde wil ik nog opmerken dat in de vorige regeerperiode op het intersectorale overleg tolkenwerking een voorstel tot gelijkschakeling van de criteria voor toekenning uren tolk Vlaamse gebarentaal / schrijftolk / orale tolk over de betrokken beleidsdomeinen (Werk, Welzijn en Onderwijs) heen werd opgemaakt. Dit impliceert een verlaging van de grenswaarde van 90dB naar 70dB. Ik ben blij dat de regering in het uitbreidingsbudget 2015 hiervoor een uitbreiding met 1.500 extra tolkuren of een budget van 54.525 euro werd voorzien. Hiernaast zal Welzijn nu ook de reisonkosten van de tolken terugbetalen, terwijl dit tot nog toe door de gebruikers zelf diende betaald te worden, hetgeen ook een positieve evolutie is.